چگونه خشم و عصبانيت مان را كنترل كنيم؟

چگونه خشم و عصبانيت مان را كنترل كنيم؟
- مقدمه
خشم يکي از هيجان هاي پيچيده انسان و واکنشي متداول نسبت به ناکامي و بدرفتاري است. همه ما در طول زندگي با موقعيت هاي خشم برانگيز روبه رو شده ايم.
اشکال خشم اين است که اگرچه بخشي از زندگي است ؛ ولي ما را از رسيدن به اهداف خود بازمي دارد و علت اين که افراد درباره خشم دچار تعارض و تضاد هستند، همين نکته است.
از يک طرف خشم پاسخ طبيعي انسان است و از طرف ديگر مي تواند روابط بين فردي را مختل کند و ما را از رسيدن به اهداف باز دارد. در حقيقت خشم هيجان شايعي است که بيشتر نسبت به دوستان و نزديکاني که نتوانسته اند انتظارات و خواسته هاي ما را برآورده سازند، تجربه مي شود. هيجان هايي که بيشتر با خشم همراه است عبارتند از: عصبانيت ، خشونت ، خصومت ، کينه توزي ، غضب ، تنفر، تحريک ، حسادت ، رنجش ، غرض ورزي ، تحقير و ناراحتي.
بيشتر افراد، ابراز خشم خود را حالتي ناخوشايند مي دانند. بيشترين واکنش افراد به ابراز خشم خود عبارت است از احساس تحريک پذيري ، خصومت ، عصبانيت ، افسردگي ، ناراحتي و غمگيني ، احساس شرمندگي و گناه ، احساس آرامش ، رضايت و خشنودي. احساس خوشحالي ، سرحالي ، احساس پيروزمندي ، اعتماد و تسلط از سوي ديگر خشم مضراتي همانند استرس ، ناراحتي هاي بدني ، احساس درماندگي ، تنهايي و انزوا دارد.
- علل خشم
جلوگيري از رفتار هدفمند
تحقير شدن يا مورد تبعيض قرار گرفتن
مورد پيشداوري ، تبعيض يا بي مهري قرار گرفتن
مورد فريب يا عهدشکني قرار گرفتن
تحقير شدن احساسات ، ارزش ها يا اقتدار واقعي فرد از سوي ديگران
مورد بدرفتاري و بي توجهي قرار گرفتن از سوي افراد مهم
صدمه ديدن درنتيجه بي توجهي نسبت به خود
رفتار حاکي از بي توجهي ديگران
موردتجاوز بدني يا کلامي قرار گرفتن قرباني شدن ازسوي ديگر، محققان علل خشم را موارد زير مي دانند:
1.    ميزان آسيب يا خطر: هر گاه فرد با اعمالي از سوي ديگران مواجه شد که آسيب زننده و مزاحم اهداف و خواسته هاي او باشد و جبران آن آسان نباشد، به احتمال زياد خشمگين مي شود.
2.    علت آسيب يا خطر: اگر افراد در معرض آسيبهاي عمدي افراد ديگر که قابل پيشگيري هم بوده است ، قرار گيرند. به احتمال زياد خشمگين مي شوند.
3.    آسيب يا خطر غيرمنتظره: در صورتي که آسيب يا خطر غيرمنتظره پيش بيايد، افراد خشمگين مي شوند.
4.    عامل آسيب خود فرد بوده است يا ديگران: وقتي آسيب ناشي از اعمال ديگران است در مقايسه با زماني که آسيب ناشي از اعمال خود فرد است ، احتمال زيادي وجود دارد که واکنش آن با خشم باشد.
 شيوه کنترل خشم
وقتي با ما بدرفتاري مي شود يا ناکام مي شويم ، بايد به ياد داشته باشيم که در مقابل خشم يک فرد مقابله کننده هستيم و بايد بتوانيم از مهارت هاي مختلفي براي کنترل خشم خود استفاده کنيم. مهارت هاي مخلتفي براي کنترل خشم وجود دارد که به چند مورد به شرح زير اشاره مي شود:
خود آرام سازي: وقتي عصباني هستيم ، استفاده از مهارت هاي خودآرام سازي بسيار مفيد و اثربخش است. حقيقت دارد که مي گويند وقتي عصباني هستيم پيش از اين که پاسخ بدهيم بايد تا عدد 10 بشماريم. اين کار به ما فرصت مي دهد تا بهترين راه حل را انتخاب کنيم. همچنين مي توانيم با تنفس آرام و عميق در مدتي کوتاه خود را کاملا آرام کنيم سپس در وضعيت بهتر و آرام تر راه حلهاي خود را بررسي کنيم. اگر احساس مي کنيم فريادزدن يا عمل پرخاشگرانه به نفعمان است ، مي توانيم اين کار را بکنيم. در حقيقت عصبانيت در اين حالت انتخابي و نه نتيجه خشم غيرقابل کنترل است. همچنين مي توانيم از خودآرام سازي براي آماده کردن خود براي مواجه شدن با موقعيتي خشم برانگيز استفاده کنيم و تصور کنيم در معرض ناکامي و بدرفتاري قرار گرفته ايم.